د زړه ښکلا او اخلاقي فضیلتونو ترلاسه کول د حج لوئې لاسته راوړنې دي. د خداي د کور حاجیان او زیارتوال په دغه سفر کې د صبر، سرښیندنې، مهربانۍ، ادب، صداقت، احسان او عاجزۍ په تمرین سره خپل نفس سینګاروي او د خیرغوښتنې ، سخاوت، زهد او آزادۍ په څیر ځانګړنو ته په خپل ځان کې وده ورکوي.
دا تربیتي سفر د مقدسو ځایونو سره په اړیکو او د مؤمنانو په ملګرتیا سره رامینځته کیږي؛ لکه څنګه چې په آیت «لِیَشْهَدُوا مَنَافِعَ لَهُمْ» کې په ګټو کې د خدای په لور د زړونو کاږل او د حج پراخې تربیتي اغیزې پکې شاملیږي.
حج، د خپلو ځانګړو احکامو او محرماتو سره، د انسان د وجودي قواو د پاکولو لپاره یو پلیټ فارم دی.
«لا رَفَث» د شهواني یا نفساني قوې د پاکولو لپاره،
«لا فُسوق» د غوسې او غضب د کنټرول او د غضبي قوې د وینځلو لپاره،
«لا جِدال» د فکري او ویناوالو قواو د اصلاح لپاره.
نرمخویي، له ناوړه او ناروا خبرو څخه ډډه کول، په خبرو کې سختي نه کول، غوسه او عصبانیت کنټرولول، په ادب سره کلام او حتی د نورو له خوا د اذیت او آزار زغمل، ښه اخلاق او د یوه عارف حاجي نښې دي. شاید د حج یوه مهم حکمت د نیکو اخلاقو، نرمۍ او په وینا کې د ښکلا تمرین او مشق او دوام وي؛ په تیره بیا د حاجیانو لپاره چې په یوه کاروان کې یو له بل سره دوامداره اړیکه لري، باید له یو بل سره نرمښت او دوستي وکړي او د لارې سختۍ او ستونزې د همدردۍ او ښو اخلاقو په مرسته وزغمي.
د امام رضا (ع) له نظره، د حج اصلي موخه د الهي دربار ته واریدیدا او له ګناهانو او نفساني خواهشاتو او شهواتو پاکیدل دي. د سخت زړیتوب یا قساوت ، بخل، غفلت، ناامیدۍ او روحي ناپاکیو پریښودل د حج له حکمتونو دي چې د انسان لپاره د بیا زیږون په څیر دي. مرحوم ملکي تبریزي هم حج د زړه د ناروغیو لپاره الهي درمل بللي؛ د حج لپاره لګښت د بخل درملنه، او په طواف او لمانځه کې تواضع د تکبر درملنه ده.
https://iqna.ir/en/news/3493332